Een essentieel onderdeel in een mediation: zelfreflectie. Niet alleen voor cliënten, maar ook voor mij als mediator is zelfreflectie een onmisbaar element voor mijn beroepshouding en functioneren. Want, als je op zoek bent naar verbetering, wat verandert er als je de verandering niet bij jezelf kan zoeken? Als je doet wat je altijd deed, krijg je immers wat je altijd kreeg.
Een gegeven voor de mensen aan tafel, maar óók voor de gespreksleider.
Reflecteren, wat is het?
Zelfreflectie betekent dat je jezelf een spiegel voorhoudt. Je blikt terug naar een bepaalde periode en denkt na over bepaalde keuzes die je hebt gemaakt. Om welke reden heb je het zo aangepakt? En wat ging er goed of juist niet? Heeft het het gewenste resultaat opgeleverd? En wat kun je een volgende keer anders doen?
Reflecteren op eigen gedrag is belangrijk. Alle situaties die zich door de dag heen voordoen zeggen iets over jou en wellicht ook iets over de ander.
Daarnaast denk je na over je competenties die je hebt ingezet. Waar ben je goed in en wat kan er juist beter? Werd je er blij van of juist niet? Was het spannend? Zelfreflectie is een moment om kritisch naar jezelf te kijken om jezelf te verbeteren en te ontwikkelen. Wollig? Helemaal niet. Het vergt juist veel moed om jezelf een kritische spiegel voor te houden en brengt je de mogelijkheid om ingesleten patronen te herkennen én te doorbreken.
Iedereen kan aan zelfreflectie doen en reflecteren kan op verschillende manieren. Op de werkvloer, in het dagelijks leven. Ook in een mediationgesprek word je uitgedaagd te reflecteren op jezelf. Hoe graag we in een geschil of conflict naar de ander wijzen (vaak weten we haarfijn te formuleren wat de ander kan veranderen om de situatie te verbeteren), er volgt vaak een ongemakkelijke stilte als ik dezelfde vraag aan iemand zelf stel:
Wat kan jij doen om de situatie te veranderen? Het inzicht dat het de kortste en makkelijkste weg is om zelf een verandering in eigen gedrag door te voeren, is er vaak eentje die moet landen.
Juist bij relaties waar een aantal diepgewortelde patronen zijn ingesleten (denk aan huwelijken, familiaire banden en jarenlange samenwerkingen), is een eigen aandeel in communicatie vaak lastig te herkennen. Die zucht, diepe frons, het wegkijken of een snuivend lachje: je merkt het bij jezelf amper meer op, maar voor de ander is het als een rode lap voor een stier geworden.
Reflecteren op eigen gedrag is belangrijk. Alle situaties die zich door de dag heen voordoen zeggen iets over jou en wellicht ook iets over de ander. Maar we beginnen bij jou: wat zegt het over je? Wat voor impact heeft jouw gedrag op de ander? En in hoeverre ben je je daarvan bewust? Dit inzicht vergroot namelijk de invloed op de situatie. Wanneer mensen in een conflictsituatie in staat zijn tot zelfreflectie, is een grote stap richting de oplossing gezet.
Ode aan intervisie
Een mediator probeert middels verschillende interventies de communicatie tussen mensen te verbeteren. Zelfreflectie te vergroten. Juist door deze rol is dit niet alleen belangrijk voor partijen aan tafel, maar ook voor de mediator als gespreksleider. Sterker nog, voor de neutraliteit en onpartijdigheid is het uiterst belangrijk dat een mediator kritisch blijft kijken naar de eigen rol in ieder conflict. Het reflecteren op eigen gedrag, op de eigen professionele beroepshouding of op het eigen persoonlijk functioneren.
Een mediator die open staat voor een nodige portie zelfreflectie verzamelt allereerst kritische vakgenoten om zich heen. Zo bof ik enorm met mijn intervisiegroep*.
In mijn geval een gemêleerd gezelschap aan vakidioten die niet vies zijn van het geven én ontvangen van feedback. En ineens valt bij mij het kwartje. Als mediator probeer ik steeds beter te worden in mijn vak. Door opleiding en bijscholing, reviews te vragen aan cliënten, vakliteratuur te verslinden en... door intervisie met collega's.
Vooral dat laatste draagt daar enorm aan bij. Gisteren hadden we weer een intervisiebijeenkomst: expertise vergroten, kennis delen en casussen bespreken. Je kwetsbaar opstellen en vertrouwen geven. Leren van en delen met elkaar. Feedback geven en vooral ontvangen.
Want hierin schuilt de sleutel tot succes: reflecteren heeft de grootste kans van slagen wanneer je er eerst voor open voor staat naar een ander te luisteren.
* Intervisie is reflecterend leren van werkervaringen in een vaste groep collega's
Comments